კვების დარღვევები ბავშვებში

კვების უნარების განვითარების ეტაპები

Preview

კვების პროცესი მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ხელშემწყობია გარემო, და წახალისებულია ბავშვის დამოუკიდებლობა. მასზე გავლენა აქვს როგორც ბავშვის ზოგად, ასევე, უშუალოდ კვების განვითარების ეტაპებს:

●      კვების უნარების განვითარება ადრეული თვეებიდან იწყება. სხვადასხვა საერთაშორისო პროფესიული ასოციაციის რეკომენდაციით, ჩვილების ექსკლუზიურად ძუძუთი კვება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია 6 თვის ასაკამდე. ხოლო, 4 - 6 თვიდან შესაძლებელია შერეული კვების შეთავაზება. ამ პერიოდში ჩვილი ავლენს ფაზური ჩაკბეჩვის უნარს (ყბის რითმული გაღება და დახურვა საკვების დაქუცმაცება/დარბილებისთვის). მოგვიანებით კი იწყება და ვითარდება კოვზით კვება. ამ პერიოდში ასევე ყალიბდება გემოების მიმართ გარკვეული უპირატესობების მინიჭების უნარი, რაზეც გავლენას ახდენს ადრეული გამოცდილება.

●      6 - 8 თვის ასაკის ჩვილი, უკვე ცდილობს ბოთლზე შეხებას და მის ხელში დაჭერას.  შედარებით მყარი საკვების შეთავაზებისას, ფაზური ჩაკბეჩების (ყბის რითმული გაღება და დახურვა საკვების დაქუცმაცება/დარბილებისთვის) გამოყენების შემდეგ, მოგვიანებით ვითარდება ყბისა და ენის კომბინირებული მოძრაობა და შესაბამისად, ცმუცვნის უნარი. პროცესში ხდება საკვების პირის ღრუში გადაადგილება, დარბილება, ფორმირება, დაქუცმაცება.

კვლევების მიხედვით, თუკი ბავშვს 9 თვემდე არ აქვს სხვადასხვა ტექსტურის საკვების (მაგალითად დაჭყლეტილი) მიღების გამოცდილება - შესაძლოა ჰქონდეს კვების ისეთი სირთულეები, როგორიცაა - ამრიდებლობა, ღეჭვის გაძნელება, პიურეს სტრუქტურის საკვების მირთმევის გაძნელება და სხვა. შესაბამისად მნიშვნელოვანია, ბავშის კვების რაციონის დაცვა და საკვების იმგვარი სტრუქტურით მიწოდება, რომ მოხდეს ყველა  საჭირო უნარის (მაგ: კბეჩა, ღეჭვა) გამოყენების და განვითარების წახალისება.

●      9 დან 13 თვემდე ასაკის ჩვილს უვითარდება რამდენიმე მნიშვნელოვანი უნარი: ზის უფრო სწორად და სტაბილურად, ხელში იჭერს საგნებს და გააზრებულად უშვებს ხელს, იხვეწება მკლავისა და მაჯის მოძრაობა, რაც მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს დამოუკიდებლად კვების უნარ-ჩვევებს. ასევე ბავშვი მეტად აკონტროლებს კბეჩის პროცესს.  ნელ ნელა მატულობს კბეჩის სიძლიერე და მომდევნო 2 წლის მანძილზე ეს უნარი კიდევ უფრო მეტად ვითარდება. ამ პერიოდში იწყება იმის აღქმა, რომ ერთი და იგივე ფორმისა და ფერის საკვებს შესაძლოა ჰქონდეს იდენტური გემო. ასევე ჩვილი ცნობს იმ საკვებს, რომელიც არ მოსწონს.

●      12 თვის ასაკის ბავშვისთვის საკუთარი ხელით ჭამა ერთ ერთი საყვარელი საქმიანობაა და ხშირად,  უარს ამბობს საკვების სხვისი ხელით მიღებაზე. ამ დროს გასათვალისწინებელია უსაფრთხოების საკითხები და ორალურ - მოტორული უნარების (ტუჩების, ენის, ყბის, ლოყების კუნთთა მოძრაობა, რაც ხელს უწყობს სხვადასხვა მოქმედების შესრულებას, მაგალითად კვება) განვითარების დონე (მაგ: ამ ასაკში ბავშვს ადვილად შეუძლია მოხარშული ბოსტნეულის  ხელში დაჭერა, პირთან მიტანა და შემდეგ მისი ენითა და ღრძილებით დაჭყლეტვა).

●      14 თვის ასაკიდან შესაძლოა გაჩნდეს მიმღებლობის პრობლემა ისეთი საკვების მიმართაც კი, რომელიც მანამდე მოსწონდა. ეს ბუნებრივი პროცესია და აღწევს პიკს დაახლოებით 20 თვის ასაკში, თუმცა ეტაპობრივად მცირდება, დაახლოებით 8 წლამდე.

●      დაახლოებით 15 თვის ასაკიდან, ბავშვს უკვე შეუძლია ჭამის დროს კოვზის ხელში დაჭერა და ამასთან აცნობიერებს მის დანიშნულებას. კოვზს ყოფს ჯამში და შემდეგ მიაქვს პირთან. ამ ასაკში ჯერ კიდევ არ არის განვითარებული ვიზუალურ - მოტორული უნარები (გარემოში არსებული ვიზუალური სტიმულების მიღება, გადამუშავება და გარდაქმნა მოტორულ ქმედებებად. მაგალითად როდესაც ბავშვი ხედავს ბურთს და ცდილობს დაიჭიროს ხელებით), რის გამოც გართულებულია მკლავისა და მაჯის მოძრაობების კოორდინაცია. შესაბამისად, პირთან მიტანილი ულუფა კოვზიდან შესაძლოა გადმოიღვაროს/დაიფანტოს. ხშირად ეს პროცესი “დიდი არეულობით” მთავრდება, რის გამოც მშობლების უმეტესობა ამჯობინებს თავად გამოკვებოს ბავშვი.  ამით იქმნება ერთგვარი ხელოვნური ბარიერი იმისთვის, რომ განვითარდეს და ჩამოყალიბდეს დამოუკიდებლად კვების უნარი.  

●      2 წლის ასაკის ბავშვი  უკვე დამოუკიდებლად ახერხებს კოვზით ჭამას. შეუძლია შედარებით სქელი საკვებით (მაგ: იოგურტი) სავსე კოვზით მირთმევა საკვების გადმოღვრის გარეშე. 

●      3 წლის ასაკიდან შეუძლია ჩანგლის გამოყენებაც. მაგალითად შემწვარი კარტოფილის ჩანგალზე წამოცმა და პირთან მიტანა.

დიალოგის დახურვა
შეაღეს შესახებ

შეაღე საშუალებით თქვენ მოიძიებთ ორგანიზაციებს, რომლებიც ემსახურებიან შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებს და აწვდიან შემდეგ მომსახურებებს: სოციალური მომსახურება, ჯანმრთელობის მხარდამჭერი მომსახურება, საგანმანათლებლო მომსახურება, იურიდიული მხარდაჭერა, დასაქმების მხარდამჭერი მომსახურება, და სხვა.

შეაღე დაკავშირებულია რუკასთან, რომელიც ნიშნულების მეშვეობით ასახავს საქართველოს მასშტაბით, თქვენს რეგიონში, ქალაქში ან თემში არსებულ მომსახურების მიმწოდებელ ორგანიზაციებს, მათ ზუსტ მისამართს, საკონტაქტო მონაცემებს და დეტალურ ინფორმაციას მომსახურების შესახებ. 

მომსახურების მიმწოდებელი ორგანიზაციის აღმოჩენა შესაძლებელია საძიებო ფუნქციის გამოყენებით. შეაღეს მეშვეობით თქვენ შეგიძლიათ მისწეროთ სერვისის მიმწოდებელს, შეტყობინების ფუნქციის გამოყენებით და შეაფასოთ სერვისი. 

ასევე, შეაღეს საშუალებით თქვენ შეგიძლიათ გაგიგოთ მეტი განვითარების სხვადასხვა დარღვევის შესახებ. აქ თვენ დაგხვდებათ მარტივი ენით და ნათელი გამოსახულებებით მოცემული სანდო ინფორმაცია შემდეგ დარღვევებზე: ცერებრული დამბლა, აუტისტური სპექტრის აშლილობა, დაუნის სინდრომი, ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომი, ეპილეფსია, ტიკეები და სხვა

თითოეულ დარღვევასთან მიმართებაში განხილულია დარღვევისთვის დამახასიათებელი ნიშნები, გამომწვევი მიზეზები, დიაგნოსტირებასთან დაკავშირებული საკითხები, ინტერვენციის სტრატეგიებსი, რეკომენდაციები და სხვა.

 

პარტნიორები
მაკი ცდილობს მოწყვლადი ჯგუფების ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას,  საჭირო რესურსების მიწოდებით, მხარდამჭერი სისტემებისა და მათზე მზრუნველი საზოგადოების გაძლიერების გზით. კომუნიკაცია მონაცემებით: ინოვაციური. ეფექტური. მარტივი.
საკონტაქტო ინფორმაცია
მაკ ჯორჯია

მისამართი მისამართი: კავსაძის ქუჩა 3 , მეორე სართული, თბილისი, საქართველო

ტელეფონი ტელეფონი: უფასო ცხელი ხაზი: 0 800 900 902; ოფისი #: 2197378

+