სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებშივე ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური ჩამორჩენა და თავი იჩინოს მოგვიანებით, როდესაც სასწავლო მასალა შედარებით გართულდება, ეს კი ძირითადად მე-3 და მე-4 კლასში ხდება.
დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკთან ერთად იცვლება. ქვემოთ მოცემულია სკოლამდელ და სასკოლო ასაკში ყველაზე ხშირად გამოვლენილი მახასიათებლები.
სკოლამდელი ასაკი
მიუხედავად იმისა, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დიაგნოსტირება ძირითადად სასკოლო ასაკში ხდება, ადრეული ნიშნები შესაძლოა სკოლამდელ პერიოდშიც გამოვლინდეს.
მაგალითად,
- ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას ან/და გარითმვას;
- აქვს სირთულე ამოიცნოს ან გაიხსენოს სიტყვები რომლებიც ირითმება. მაგალითად, ბარი/ფარი/სარი;
- არ საუბრობს ასაკის შესაბამისი ლექსიკონით. იყენებს ასაკის შეუსაბამო, უფრო მარტივ სიტყვებს;
- არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება;
- აქვს თვლის ათვისების და რაოდენობის სწავლის სირთულე;
- აქვს სიტყვების დამარცვლის და მარცვლების სიტყვებად გაერთიანების სირთულე. მაგალითად, ბუ-რთი გააერთიანოს და თქვას - ბურთი.
დაწყებითი კლასები
- აქვს ასოებისა და შესაბამისი ბგერების სწავლის სირთულე, რის გამოც ხშირად არასწორად კითხულობს სიტყვას. მაგალითად, სიტყვაში ტოვებს ან/და ანაცვლებს ბგერებს;
- აქვს მწირი სიტყვათა მარაგი;
- აქვს თავისუფალი კითხვის სირთულე - კითხულობს ნელა და ხარჯავს დიდ ძალისხმევას, ან პირიქით, კითხულობს სწრაფად, მიხვედრით და უშვებს ბევრ შეცდომას. მაგალითად, ბურთის ნაცვლად კითხულობს ბუშტს;
- აქვს წაკითხული შინაარსის გაგების ან/და მოყოლის სირთულე. თხრობისას არ იცავს მოვლენათა თანმიმდევრობას. მაგალითად, რა მოხდა პირველად, შემდეგ, ბოლოს;
- საუბრისას აქვს აზრების ორგანიზების სირთულე, ვერ აყალიბებს სათქმელს სწორად, უშვებს ბევრ გრამატიკულ შეცდომას;
- აქვს ასოების მოხაზვის და მართლწერის სირთულე;
- აქვს წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბების სირთულე;
- აქვს მათემატიკური ფაქტების, ცნებების დამახსოვრების სირთულე;
- დიდ ძალისხმევას ხარჯავს დავალებების მომზადებისას;
- დროთა განმავლობაში უყალიბდება ნეგატიური განწყობა სწავლის მიმართ და მუდმივად ცდილობს თავიდან აირიდოს დავალებების შესრულება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია (IQ 90–110), თუმცა ასევე შეიძლება იყოს ნორმის ზედა ან ქვედა ზღვარი, მაგრამ არა 70-ზე დაბალი. რაც გულისხმობს იმას, რომ ეს არ არის ინტელექტუალური განვითარების დარღვევა (კომენტარი: აქ ლინკით რომ გადავიდნენ ინტელექტუალურ დარღვევაზე). თუმცა განსვლა ბავშვის ზოგად ინტელექტუალურ ფუნქციონირებასა და აკადემიურ მიღწევას შორის დიდია და ეს არ არის გამოწვეული სწავლის მიმართ დაბალი მოტივაციით ან ე.წ. “აკადემიური ხელმიშვებულობით” სკოლის ან ოჯახის მხრიდან.